په ایرلنډ کې د پناه غوښتنې شرطونه او پړاوونه

ایرلنډ د پناه غوښتنې خپل ځانګړي شرایط او قوانین لري چې د همدغو ملي او نړیوالو قوانینو پراساس په دې هېواد کې پناه غوښتونکو ته پناه ورکوي. ایرلنډ یو له هغو هېوادونو څخه دی چې د افغانستان په څېر د ناامنو هېوادونو پناه غوښتونکي په دغه هېواد کې د کډوالو په توګه مني.

څرنګه چې ایرلنډ د ۱۳۵۱ کال د جنیوا نړیوال کنوانسیون غړیتوب لري، نو هغو پناه غوښتونکو ته چې هېواد ته له ننوتلو سمدستي وروسته ځان د پناه غوښتونکو په توګه ثبتوي، د ځانګړو شرایطو په پام کې نیولو سره پناه ورکوي.

د افغانستان د اسلامي جمهوریت د حکومت له نسکورېدو وروسته، ایرلنډ اعلان وکړ چې په دغه هېواد کې زیانمنونکو افغانانو په تېره بیا بوډاګانو، ښځو، نجونو او ماشومانو ته په ځانګړو شرایطو پناه ورکوي. په ټوله کې، په ایرلنډ کې د پناه غوښتنې لپاره، تاسو باید له وړاندې په ایرلنډ کې اوسئ او اړین اسناد چمتو کړئ. په ایرلنډ کې د کډوالو لپاره د نړیوال خوندیتوب دفتر (International Protection Office - IPO) ستاسو د پناه غوښتنې د ارزونې او پرمخ وړلو مسوولیت لري.

په ایرلنډ کې د پناه غوښتنې شرایط او کړنلارې به په دې لیکنه کې په هر اړخیزه توګه وڅېړو:

په ایرلنډ کې د پناه غوښتنې شرایط

د نړیوال خوندیتوب او خوندیتوب قانون پر بنسټ شرایط

په ایرلنډ کې د کډوال اصطلاح تر ډېره د یو شمېر هغو خلکو یا ډلې نومونې لپاره لپاره کارول کېږي چې ممکن بېلابېل قانوني او حقوقي دریځونه ولري، او له همدې امله کېدی شي مختلف حقونه او مکلفیتونه هم ولري. د جنیوا کنوانسیون پراساس او لکه څنګه چې د ایرلنډ په قانون کې تعریف شوي دا ټول خلک د نړیوال خوندیتوب د کړنلارو تابع دي. د نړیوال خوندیتوب او ساتنې قانون چې ۲۰۱۵ کې تصویب او د ۲۰۱۷ کال د ډسمبر په ۳۱مه نېټه په ایرلنډ کې نافذ او پلی شو، د نړیوال خوندیتوب لپاره د غوښتنلیک یوه ځانګړې کړنلاره چمتو کوي. د دې قانون له مخې، هغه خلک چې لاندې شرایط پوره کوي د نړیوال ملاتړ وړ دي:

غوښتوونکی یو کډوال دی یا د هغه چا سره د خپلوۍ تړاو لري چې د کډوال په توګه اعلان شوی؛ یا
د بشپړ ملاتړ لپاره وړ دی یا له هغه چا سره د خپلوۍ تړاو لري د بشپړ ملاتړ لپاره یې غوښتنه کړې.

د جنیوا کنوانسیون پر بنسټ شرایط

لکه څنګه چې د ۲۰۱۵ د خوندیتوب قانون په دویمه برخه کې تعریف شوی، کډوال هغه څوک دی چې د ۱۹۵۱ د جنیوا کنوانسیون د شرایطو سره سم، په رسمیت پېژندل شوي وضعیت پورې اړوند د کډوالۍ حالت په لټه کې وي. د خوندیتوب نوی نړیوال قانون د "غوښتونکي" یو نوی تعریف وړاندې کوي خو په روښانه توګه لاهم د "پناه غوښتونکي" اصطلاح کاروي. د قانون د دویمې برخې له مخې، د کډوال قانوني تعریف کې هغه څوک شامل دی چې د نژاد، مذهب، توکم، سیاسي نظر یا په یوه ځانګړي ټولنیز کې د غړیتوب پورې اړوندو دلایلو له امله د توجیه شوي ویرې له امله ځورول شوی وي او خپل تابعیت پرېږدي. او د همدغو اندېښنو له امله نه شي کولای چې خپل هېواد ته ورستون شي او د نه هم له هغه هېواده د خوندیتوب تمه کولای شي، يا هغه بې تابعیته (بې وطنه) کس چې د يادو دلايلو او يا هم د همدې وېرې له امله د پخوانۍ استوګنې له هېواد څخه وتلی وي او نه غواړي بېرته هغه هېواد ته ستون شي.

د پناه غوښتنې په اړه د جنیوا کنوانسیون یو بنسټ دی چې د ۲۰۱۵ کال د نړیوال خوندیتوب قانون کې تعریف شوي د کډوالو د وضعیت او د هغه کس شرایط چې د پناه غوښتنې لپاره یې لارښوونه کېږي د اړتیا وړ قضیې او شرایط ټاکلي او تعریف کړي. پناه غوښتنه د هغه چا لپاره پلان شوې کړنلاره د ایرلنډ د حکومت د پرېکړې سره سم او د بشردوستانه غوښتنو په ځواب کې معمولا د ملګرو ملتونو د کډوالو عالي کمیشنر (UNHCR) لخوا د غوښتنې یا د لنډمهاله خوندیتوب یا بیامېشتېدنې موخو لپاره، ایرلنډ ته بلنه ورکړل شوې وي.

د ۲۰۱۵ کال دنړۍوال خوندیتوب د قانون د ۴۹ برخې لاندې، که چېرې یو غوښتونکی نه پناه اعلان کړي او نه یې هم د ضمني خوندیتوب لپاره غوښتنه کړې وي، حکومت کولی شي دې پایلې ته ورسېږي چې دوی ته باید په ایرلنډ کې د پاتې کېدو اجازه ورکړل شي. د دې پرېکړې پر مهال به حکومت د نورو مسلو تر څنګ د غوښتونکي د کورنۍ شرایطو ته هم پام وکړي، لکه له هېواد سره د غوښتونکي تړاو او بشري ارزښتونو ته پام وشي.

څوک کولی شي د نړیوال سپانسرشپ لپاره غوښتنه وکړي؟

تاسو کولی شئ په ایرلنډ کې د لاندې دوو جلا دلیلونو لپاره د نړیوال سپانسرشپ لپاره غوښتنه وکړئ:

تاسو د نژاد، مذهب، قومیت، په یوه ځانګړې ټولنیزه ډله کې غړیتوب یا سیاسي نظر په اړه له تعقیب څخه وېره لرئ او تاسو له خپل هېواد څخه د ملاتړ غوښتنه نه شئ کولی؛ دې ته د کډوالۍ وضعیت ویل کېږي؛او
تاسو نه شئ کولی بېرته خپل هېواد ته ستانه شئ ځکه چې تاسو له جدي ګواښ سره مخ یاست، خو تاسو د پناه غوښتنې وړ نه یاست؛ دې حالت ته دویمګړی یا فرعي خوندیتوب ویل کېږي.

د پناه غوښتنې پړاوونه

په ټولیز ډول شپږ پړاوونه شتون لري چې تاسو یې د نړیوال سپانسرشپ لپاره د غوښتنې لپاره تېرولو ته اړ یاست. کېدی شي له دې پړاوونو څخه تېرېدل ډېر وخت ونیسي ځکه چې ممکن خنډونه شتون ولري او تاسو کېدی د لارې په اوږدو کې له نویو موضوعاتو سره مخ شئ. په ایرلنډ کې د پناه غوښتنې شپږ پړاوونه په لاندې ډول دي:

لومړی پړاو: د پناه غوښتونکي په توګه ثبت کېدل

دویم پړاو: لومړۍ مرکه

درېیم پړاو: د پوښتنلیک ډکول

څلورم پړاو: شخصي یا دویمه مرکه

پنځم پړاو: د IPO سپارښتنې

شپږم پړاو: د پناه غوښتنې په اړه پرېکړه

د یادونې وړ ده، که تاسو د نړیوال ملاتړ په لټه کې یاست، نو ستاسو غوښتنلیک باید وارزول شي او تاسو ته باید تر هغه چې IPOستاسو غوښتنلیک ارزوي، ایرلنډ کې د اوسېدو اجازه درکړل شي.

څنګه غوښتنلیک وسپارئ (How to Apply)؟

لومړی پړاو: د پناه غوښتونکي په توګه ثبت کېدل

هغه خلک چې د ایرلنډ خاورې ته د پناه غوښتنې په نیت ننوتلي دي، اړینه ده چې ژر تر ژره د پناه غوښتنلیک ثبت کړئ. هغه کسان چې په ناقانونه توګه د ایرلنډ خاورې ته داخل شوي ځانونه د دې هېواد سرحدي پولیسو ته تسلیموي او پولیس هر یوه پناه غوښتونکی د دې هېواد د کډوالو د ساتنې نړیوال دفتر (IPO) ته ور پېژني تر رسمي غوښتنه ثبت کړي.

د پناه غوښتنې د اعلان موده

د پناه اخیستنې غوښتونکي باید خپل غوښتنلیک ایرلنډ ته د ننوتلو سره سم وسپاري، یعني هغه مهال چې دوی د ایرلنډ سرحد یا د دې هېواد هوایی ډګر ته ننوځي باید خپل غوښتنلیک وسپاري. که تاسو د ننوتلو په بندر کې غوښتنلیک سپارلی وي، اړ یاست چې د IPO دفتر کې هم خپل رسمي غوښتنلیک وسپارئ. ډاډ ترلاسه کړئ چې تاسو ایرلنډ ته له رسېدو وروسته د اونۍ دننه په ۵ کاري ورځو د پناه اخیستو غوښتنه وکړئ.

د جانبي خوندیتوب غوښتنه

کله چې یو غوښتونکی د پناه غوښتنلیک وسپاري، په ورته وخت کې کولی شي د جانبي خوندیتوب په نوم دریځ د خپلولو غوښتنه هم وکړي. د جانبي خوندیتوب لپاره غوښتنلیک ځکه مهم دی چې که ستاسو د پناه غوښتنه رد شي، ستاسو د د جانبي خوندیتوب غوښتنلیک به په پام کې ونیول شي.

د ۱۸ کلونو څخه کم عمر لرونکي پناه غوښتونکي

یو مهم ټکی چې دلته یې یادول اړین دي دا دی چې له ۱۸ کلونو څخه کم عمر لرونکي خلک باید د ایرلنډ پولې ته له ننوتلو سره سم د ایرلنډ پولیسو یا د کډوالو مامورینو یا اړوندو چارواکو ته خبر ورکړي. خو که تاسو دا کار نه کوئ، تاسو باید ژر تر ژره IPO ته راپور ورکړئ. همدارنګه، کله چې یو څوک د ۱۸ کلونو څخه کم عمر ولري او یوازې د ایرلنډ سرحد ته ننوځي، هغه باید په دې اړه تړاو اړوند مامور ته خبر ورکړي.

د پناه غوښتونکو د ګډ ژوند ملګرې او ماشومان

که تاسو ایرلنډ ته د پناه غوښتنې په نیت داخل شوي یاست او د ګډ ژوند ملګرې او ماشومان لرئ، که دوی ستاسو سره وي او یا نه یا په بل هېواد کې پاتې وي، دا موضوع او اړوند اړین معلومات باید د IPO دفتر کې د پناه غوښتونکي په توګه د راجستر کولو په وخت کې یاد شي. ډاډ ترلاسه کړئ، که تاسو مېرمن یا مېړه او ماشومان مو درسره مل وي، دوی ستاسو په غوښتنلیک کې شامل دي.

دویم پړاو: لومړۍ مرکه

د دې لپاره چې د پناه غوښتنې فورم په رسمي توګه ثبت شي، یو شخص باید د IPO دفتر ته لاړ شي. په دې دفتر کې له شخص سره مرکه کېږي او ترې غوښتل کېږي چې د پناه غوښتنې د غوښتنلیک د بشپړولو لپاره بشپړ معلومات شریک کړي.

کله چې تاسو ووایاست چې تاسو د نړیوال خوندیتوب یا پناه اخیستنې غوښتنه کوئ، د IPO مامور به له تاسو سره مرکه وکړي او دا لومړنۍ مرکه بلل کېږي.

د اړینو معلوماتو راټولول

د دې مرکې په لړ کې به لاندې معلومات ستاسو څخه راټول شي:

ستاسو هویت
ستاسو د اصلي هېواد
لاره او څنګه تاسو ایرلنډ ته رسېدلي یاست
هغه دلیلونه چې تاسو نه شئ کولی بېرته خپل اصلي هېواد ته راستانه شئ
که تاسو ایرلنډ ته د سفر یا کډوالو مخینه لرئ

که اړتیا وي، یو کس به د مرکې په لړ کې د ژباړونکي په توګه له تاسو سره مرسته وکړي. دا لومړنۍ مرکه د دې لپاره ده چې تایید کړئ چې تاسو په ایرلنډ کې د پناه غوښتونکي یاست او د دې مرکې له لارې به ستاسو په اړه بشپړ معلومات راټول شي.

انځور او د ګوتو د نښان ثبتول

په ورته وخت کې به IPO ستاسو انځور او د ګوتو نښان هم واخلي. بیا دا معلومات د EURODAC سره کوم چې د اروپایی هېوادونو په کچه د پناه غوښتنې اړوند د ګوتو د نښو ګډ پرتلیز کمپیوټري سیسټم دی، شریک شي.

د لومړۍ مرکې په اړه پرېکړه کول

تر مرکې وروسته، د چمتو شویو دلایلو، اسنادو او مدارکو له څېړلو وروسته، مسوول چارواکي پرېکړه کوي چې ایا له غوښتنې سره موافقه وکړي که نه. که چېرې له مرکې وروسته IPO پرېکړه وکړي چې نه شي کولی ستاسو غوښتنلیک ومني، تاسو ته به یې دلیلونه هم تشریح کړئ. خو په ډېرو مواردو کې په افغانستان کې د ناوړه بشري وضعيت په پام کې نيولو سره هغه افغانان چې په ایرلنډ کې د پناه غوښتنې شرايط پوره کوي، منل کېږي.

د ډوبلین قانون سره سم ستاسو د پناه غوښتنه

که تاسو دمخه د اروپايي ټولنې په بل هېواد کې د پناه غوښتنه کړې وي، IPOکېدی شي پرېکړه وکړي چې تاسو هغه هېواد ته بېرته ستانه شي. که چېرې IPO باور ولري چې تاسو په بل هېواد کې غوښتنه کړې، تاسو به هغه هېواد ته بېرته ستانه کړل شئ.

که چېرې IPO باور ولري چې بل هېواد باید ستاسو غوښتنلیک وارزوي نو تاسو به بېرته بل هېواد ته واستول شئ. بل اړوند هېواد ته ستاسو د لېږدولو پرېکړه د اروپايي ټولنې د ډوبلین مقرراتو پر بنسټ کېږي .

تاسو کولی شئ د دې مقرراتو له مخې له ایرلنډ څخه د تللو پرېکړه یا هم د بیاکتنې یا استیناف Appeal غوښتنه وکړئ، تاسو کېدی شي د اروپايي ټولنې په بل هېواد کې نړیوال خوندیتوب ترلاسه کړئ، یا هم له هغه هېواده چې راغلي یاست، بېرته ستنېدل ورته خوندي وي.

که چېرې د پناه غوښتنه رد شي څه باید وشي؟

د ډوبلین د پرېکړې پر وړاندې کولی شئ د ساتنې نړیوالې محکمې (International Protection Appeals Tribunal - IPAT) ته په لیکلي ډول د بیاکتنې استیناف وکړئ. تاسو باید د رد پرېکړې له ترلاسه کولو څخه وروسته په ۱۰ کاري ورځو دننه اعتراض و کړئ. که چېرې د ځنډ لپاره ښه دلیل شتون ولري د ۱۰ ورځو موده غځېدی شي.

درېیم پړاو: د پوښتنلیک ډکول

د لومړنۍ مرکې له تېرېدو وروسته د IPO اوږد غوښتنفورم یا یو ځانګړی پوښتنلیک ستاسو په واک کې درکوي. په یاد ولرئ چې هر څومره چې تاسو کولی شئ په بشپړ ډول ټولو پوښتنو ته ځواب ووایاست.

د IPO د نړیوال خوندیتوب هغه پوښتنلیک چې تاسو ته درکول کېږي، تاسو یې د پوستي خدماتو له لارې، په مخامخ توګه یا د بریښنالیک له لارې لېږئ. دا پوښتنلیک په بېلابېلو ژبو کې شتون لري.

که تاسو نه پوهیږئ چې دا پوښتنلیک څنګه ډک کړئ ، تاسو باید قانوني مشوره ترلاسه کړئ یا تاسو کولی شئ د یو قانوني سازمان څخه په دې تړاو پوښتنه وکړئ. تاسو کولی شئ له دې ځایه د قانوني مرستې د لارښوونو له لارې وړیا قانوني مرستې لپاره غوښتنه وکړئ.

تاسو باید د خپلې غوښتنې د ملاتړ لپاره اسناد او شواهد هم وسپارئ. تاسو کولی شئ هر هغه څه وسپارئ چې تاسو فکر کوئ ستاسو د غوښتنلیک په ګټه دي. که تاسو ډاډه نه یاست چې کوم اړین توکی واستوئ، تاسو باید قانوني مشوره ترلاسه کړئ.

لنډمهاله استوګنځی

د مرکې له بشپړولو او ستاسو د پوښتنلیک ځوابولو وروسته به تاسو ته د ایرلنډ په یوه ښار کې د لنډمهاله استوګنې اجازه درکړل شي. د لنډمهاله نوم لیکنې (Temporary Registration Certificate - TRC) سند داسې یو سند دی چې ښودنه کوي تاسو په ایرلنډ کې د پناه غوښتنه کړې او په دې هېواد کې مو د لنډمهاله استوګنې اجازه مو ترلاسه کړې ده. په هرصورت، که تاسو د خپلې قضیې د ارزونې پرمهال د خپل استوګنې ځای په ��ړه مرستې ته اړتیا لرئ، د منلو او ادغام څانګه (Reception and Integration Agency - RIA) به د استوګنې مرکز ته پناه غوښتونکي د لېږد چارې همغږي کړي. خو په RIA کې به، دوی ستاسو د اړتیاوو بیا ارزونه وکړي او ستاسو د استوګنې لپاره به ځای په پام کې ونیسي.

که چېرې IPO ستاسو غوښتنلیک ومني، په داسې حال کې چې ستاسو غوښتنلیک ارزول کېږي تاسو کولی شئ په ایرلنډ کې پاتې شئ. د نړیوال خوندیتوب د مېشتېدنې خدمتونه (International Protection Accommodation Service - IPAS) به تاسو ته د اوستوګنې د ځای وړاندیز وکړي دې ته د پناه غوښتونکو ته د خدماتو مستقیم چمتو کول ویل کېږي.

کولی شم کار وکړم؟

نه، په داسې حال کې چې ستاسو د پناه غوښتنې غوښتنلیک ارزول کېږي تاسو نه شئ کولی کار یا سوداګري پیل کړئ. که چېرې IPO په ۵ میاشتو کې ستاسو د غوښتنلیک په اړه پرېکړه ونه کړي، تاسو کولی شئ د کار د جواز لپاره غوښتنه وکړئ.

څلورم پړاو: شخصي مرکه یا دویمه مرکه

شخصي مرکه چې دویمه مرکه یا بنسټیزه مرکه هم بلل کېږي، ستاسو د پناه غوښتنې یوه ډېره مهمه برخه ده. له تاسو سره به د کډوالو د مامور یا کارکوونکي لخوا مرکه وشي چې د IPO لپاره کار کوي.

د "وپوښتئ" ډله وړاندیز کوي چې تاسو د مرکې دمخه قانوني مشوره ترلاسه کړئ. په یاد ولرئ چې "وپوښتئ" یوازې معلومات چمتو کوي او تاسو ته هېڅ ډول حقوقي او قانوني مشوره نه درکوي.

د دویمې مرکې په لړ کې به له هر یوه سره به په جلا توګه مرکه وشي، خو دا چې پناه غوښتونکی ماشوم وي. که اړتیا وي تاسو ته به، یو ژباړونکی درکړل شي. په دې مرکه کې به له تاسو څخه وپوښتل شي چې لاندې مسایل تشریح کړئ:

تاسو څنګه خپل د اوسېدو ځای پریښود؟ او
خپل اصلي هېواد ته ستاسو د بېرته ستنیدو د ویرې لاملونه او دلیلونه

مرکه ستاسو لپاره یو ښه فرصت دی چې IPO ته ووایاست چې تاسو ولې خپل هېواد پریښود، تاسو څه تجربه کړي یا لیدلي او ولې تاسو خپل هېواد ته د بېرته ستنیدو څخه وېره لرئ.

د قضیې کارکونکی به هغه معلومات ولیکي چې تاسو یې په دې مرکه کې شریکوئ. دا مهمه ده چې ډاډ ترلاسه کړئ چې دوی تاسو ته ستاسو ورکړل شوي معلومات بیا ولولئ او د همدې لپاره یې تاسو په خورا دقت لپاره بیا کتنه کولی شئ. که تاسو غلط پوه شوي یاست، یا غواړئ چې د یو څه په اړه نور معلومات وړاندې کړئ، تاسو کولی شئ د سند د سمون غوښتنه وکړئ.

د یادولو وړ ده چې په دې پړاو کې دا هم اړینه ده چې ستاسو د ملاتړ لپاره اړین اسناد په لاس کې ولرئ.

اړین اسناد

په دې برخه کې موږ د هغو مهمو اسنادو په اړه بحث کوو چې غوښتونکي باید د پناه غوښتنې غوښتنلیک او بیاکتنې پروسې په جریان کې چمتو کړي. دا سندونه په لاندې ډول دي:

د سفر اړوند اسناد لکه د الوتکې ټکټونه او نور توکي چې دا ثابتوي تاسو دې هېواد ته څنګه سفر کړی دی؛
معتبر پاسپورټ؛
تذکره؛
د زېږون کارت، که اړتیا وي د ماشومانو د زیږون کارتونه؛
د واده په صورت کې د نکاح خط؛
تحصیلي اسناد؛ او
کوم نور اسناد چې تاسو فکر کوئ ستاسو له غوښتنلیک سره به مرسته وکړي.

په یاد ولرئ چې دغه اسناد کېدی شي په ایرلنډ کې ستاسو د پناه غوښتنلیک او بیاکتنې په هر پړاو کې اړین وي، نو ځکه یې تاسو چمتو کولو ته اړ یاست.

د نه همکارۍ پایله

که په ۳ کاري ورځو کې دننه، دننه اړین توضیحات نه ورکوئ، یا ستاسو د پناه غوښتنې قضیې په تړاو د بیاکتنې په برخه کې له IPO سره په هېڅ ډول همکاري نه کوئ، ستاسو غوښتنلیک رد او کېدای شي ونه منل شي.

د مرکې لپاره د انتظار وخت

تاسو کېدی شي د خپلې شخصي مرکې لپاره یو څه انتظار وکړئ تر څو مرکې ته ور وبلل شئ. په ځینو مواردو کې، ستاسو غوښتنلیک ته لومړیتوب ورکول کېدی شي، په دې معنی چې تاسو به د مرکې لپاره اوږد انتظار ونه کړئ؛ خو ستاسو قضیې ته په لاندې حالتونو کې لومړیتوب ورکول کېدی شي:

تاسو د ۱۸ کلونو څخه کم عمر لرئ یا د غوښتنلیک په وخت کې مو له ۱۸ څخه کم عمر درلود؛
یو لوی (مشر) تن له ستاسو سره مل نه وي؛
تاسو له ۷۰ کلونو څخه ډېر عمر لرئ او تاسو د کورنۍ غړی نه یاست؛
تاسو یو روغتیايي او قانوني راپور وړاندې کړی چې دا تاییدوي تاسو په خپل هېواد کې شکنجه شوي یاستئ یا ناوړه چلند درسره شوی. ستاسو د حقوقي مرستې وکیل کولی شي تاسو ته د اړتیا په صورت کې د روغتیایی راپور ترلاسه کولو لپاره د روغتیاپال سره د لیدو بندوبست وکړي؛
تاسو افغان یاست چې په افغانستان کې د ناوړه بشري وضعیت څرګندونه کوي؛
تاسو یو جدي یا د ژوند ګواښوونکي روغتیایي حالت لرئ؛ او
په هر حالت کې، د مرکې نېټه، وخت او ځای به تاسو ته په لیکلي ډول اعلان شي.

د مرکې لپاره اسانتیاوې چمتو کول

تر مرکې دمخه، په ښه ډول د مرکې ترسره کولو لپاره تاسو کولی شئ:

د ژباړونکي غوښتنه وکړئ: د ژباړونکي لرل ډېری وخت ګټور دی ان که تاسو په انګلیسي روانې خبرې هم کوئ. که چېرې د اندېښنې او اضطراب له امله په انګلیسي خبرې کول درته ډېر ستونزمن وي نو یو ژباړونکی کولی شي له ستاسو سره مرسته وکړي.
له نارینه یا ښځینه افسر سره د مرکې غوښتنه وکړئ: تاسو باید تشریح کړئ چې تاسو ولې نارینه یا ښځینه مرکه کوونکی غواړئ.
قانوني مشوره ترلاسه کړئ: تاسو ممکن د هغه شیانو په اړه وغږیږئ چې تاسو یا ستاسو کورنۍ ته درپېښ شوي چې په اړه یې خبرې کول تاسو نارامه کوي. که تاسو وکیل لرئ، دوی نه شي کولی ستاسو په استازیتوب پوښتنې ځواب کړي.
که تاسو نه شئ کولی په مرکه کې ګډون وکړئ: که تاسو نه شئ کولی په ټاکل شوې نېټه په مرکه کې ګډون وکړئ، تاسو باید د مرکې نیټې ترلاسه کولو وروسته ژر تر ژره IPO ته خبر ورکړئ. تاسو باید دوی ته دا هم ووایاست چې تاسو ولې مرکې کې ګډون نه شئ کولی او د دې دلیل لپاره یو سند هم واستوئ؛ د بېلګې په توګه، ستاسو ښه روغتیا ښه نه ده نو تاسو له خپل ډاکټر څخه یو لیک ترلاسه کوئ اود ثبوت په توګه یې IPO لیږئ.

پنځم پړاو: له IPO څخه سپارښتنې ترلاسه کول

IPO به هغه اړین معلومات چمتو کړي کله چې هغه غواړي ستاسو د قضیې په اړه سپارښتنې په پام کې ونیسي. ستاسو د دویمې مرکې وروسته به IPO د پرېکړې لپاره سپارښتنې واستوي چې ایا ستاسو لخوا وړاندې شوي اسناد به ومنل شي که نه. په هر حالت کې، ستاسو د پناه غوښتنلیک باید په ۶ میاشتو کې وارزول شي. خو که ستاسو د غوښتنلیک فورم په بریالیتوب سره ومنل شي، اړونده اداره به تاسو ته خبر درکړي چې تاسو د پناه اخیستو حق لرئ.

د IPO ارزونې ډېر وخت ونیسي. خو په داسې حال کې چې تاسو د خپل غوښتنلیک په اړه پرېکړې ته په تمه یاست، تاسو کولی شئ د خپلو حقونو په اړه ولولئ.

په ورته وخت کې به،IPO خپل وړاندیز تاسو او د عدلیې وزارت د پرېکړو ډلې ته واستوي. پایله له لاندې برېکړو څخه یوه وي:

دا چې تاسو باید د کډوال په توګه اعلان شئ؛
دا چې تاسو باید د کډوال په توګه اعلان نه شئ خو د فرعي خوندیتوب وضعیت به مو ومنل شي؛
دا چې تاسو ته د پناه غوښتنې یا فرعي خوندیتوب اعلان نه کېږي، خو تاسو ته به د لنډمهاله استوګنې اجازه درکړل شوي؛
دا چې تاسو ته نه د پناه یا فرعي خوندیتابه اعلان کېږي، او نه هم د استوګنې اجازه درکول کېږي؛ او
د کډوالۍ د اعلان یا د فرعي خوندیتوب د رد له امله تاسو کولای شئ د پرېکړې په اړه د نړۍوال خوندیتوب محکمې (International Protection Appeals Tribunal - IPAT) ته خپل اعتراض وړاندې کړئ. د دې لینک له لارې استیناف غوښتنه وکړئ.

شپږم پړاو: د پناه غوښتنې په اړه پرېکړه کول

د IPO له لوري وړاندیز د عدلیې وزارت د وزیرانو د پرېکړو ډلې (Ministerial Decisions Unit - MDU) ته لېږل کېږي.

که چېرې IPO تاسو ته مشوره درکړي چې تاسو باید د پناه یا فرعي خوندیتوب خبرتیا ترلاسه کړئ، تاسو باید د انتظار وکړئ ترڅو MDU په دې اړه پرېکړه وکړي. معمولاً MDU به د IPO لارښوونې تعقیب کړي، خو ځینې وختونه MDU ځینې پلټنې هم کوي او ستاسو د پناه غوښتنې په اړه پرېکړه کېدی شي وځنډېږي.

که چېرې IPO دا سپارښتنه ونه کړي چې تاسو د پناه یا فرعي خوندیتوب اعلامیه ترلاسه کړئ او تاسو استیناف غوښتنه هم نه وي کړې او یا ستاسو استیناف غوښتنه ناکامه وي، نو MDU به پرېکړه وکړي چې ایا تاسو ته په ایرلنډ کې د استوګنې درکولو لپاره نور دلیلونه شتون لري او که نه. تاسو کولی شئ په دې لینک کې د دې په اړه هراړخیز معلومات ولولئ چې که د نړیوال ملاتړ لپاره ستاسو غوښتنلیک ناکام شي نو څه پېښیږي.

که چېرې MDU تاسو ته ووایي چې تاسو کډوال اعلان شوي یاست یا دا چې تاسو ته ضمني خوندیتوب درکړل شوی دی، یا دا چې تاسو ته د استوګنې اجازه درکړل شوې ده، تاسو باید د خپلې استوګنې سره نږددې سیمه ایز کډوالۍ دفتر سره اړیکه ونیسئ او خپل ځان ثبت کړئ.

دMDU مرکه ډېری وختونه په مخامخ ډول ترسره کېږي، خو د کوویډ - ۱۹ ویروس د خپرېدو له امله، ستاسو مرکه ممکن د ویډیو کنفرانس له لارې ترسره شي.

که سپارل شوي اسناد ومنل شي، اړونده مامورین او قاضیان به ستاسو د غوښتنلیک منلو ته رایه ورکړي. کېدی شي ستاسو د پناه غوښتنلیک څېړنې بهیر څو اونۍ یا میاشتې وخت ونیسي. خو تر هغه وخته پورې به، د پناه غوښتونکو په توګه، تاسو ته د استوګنې خوندي ځای او نور لومړني خدمتونو په ګډون ځينې حقونه درکړل شي.

د پناه غوښتونکو حقونه

د هغه چا حقونه یا امتیازات چې په ایرلنډ کې د پناه غوښتونکي یا کډوال په توګه پیژندل شوي په لاندې ډول دي:

د هغو کسانو لپاره د استوګنې ځای چې پناه یا اضافي خوندیتوب یا د استوګنې اجازه ورکړل شوې وي
د هغو خلکو لپاره چې د کډوالۍ حالت یا اضافي خوندیتابه یا په ایرلنډ کې د پاتې کېدو اجازه لري روغتیا او ټولنیزې هوساینې خدمتونو حق؛
د هغو خلکو لپاره زده کړو حق چې د کډوالۍ حالت یا اضافي مرستې یا د پاتې کېدو اجازه لري؛
د کورنۍ له غړو سره د هغه پناه غوښتونکي پیوستون چې پناه یا بشپړتیايي خوندیتوب ترلاسه یې ترلاسه کړی وي؛
د هغو کسانو لپاره د سفر اسناد چې کډوال یا د اضافي خوندیتوب حالت لري.

مرسته او مشوره

اېرلنډ د پناه ترلاسه کولو ټول طرزالعملونه د اېرلنډ د خلکو د معلوماتو ویبپاڼه کې ومومئ . همدارنګه د لا زیاتې مطالعې او معلوماتو لپاره کولی شئ د نړیوال خوندیتوب (IPO)دفتر وېبپاڼه وګورئ.

اېرلنډ کې د پناه غوښتنې پروسه پیچلې ده او که چېرې د پناه غوښتونکي استازیتوب د یو ښه وکیل لخوا وشي چې د پناه غوښتنې سیسټم باندې ښه پوهیږي نو ډېر شونتیا شته چې د غوښتونکي قضیه به مو ومنل شي؛ په دې توګه یادونه کېږي چې د پناه غوښتنې څخه دمخه له وکیلانو یا اړونده ادارو سره مشوره وکړئ.

هغه افغانان چې ځانگړو معلوماتو یا مشورې ته اړتیا لري کولی شي د "بپرسېد" یا "وپوښتئ" مشاورینو سره د "وپوښتئ" 93729807235+ واټساپ شمېرې، فیسبوک مسېنجر یا د "وپوښتئ" وېبپاڼې له لارې اړیکه ونیسي او لا ډېر معلومات ترلاسه کړي.

برسېره پردې، د ایرلنډ د حکومت د رسمي معلوماتو له مخې، هغه سازمانونه چې تاسو سره مرسته کولی شي د دوی نومونو او د اړیکو پتې سره لاندې لیست شوي دي:

1 - Irish Refugee Council

37 Killarney Street
Mountjoy
Dublin 1
Ireland

Tel: (01) 764 5854

Fax: (01) 672 5927

Homepage: http://www.irishrefugeecouncil.ie

Email: info@irishrefugeecouncil.ie

2 - Nasc Migrant and Refugee Rights

34 Paul Street
Cork
T12 W14H

Tel: 021 427 3594

Homepage: https://nascireland.org/

Email: reception@nascireland.org