در عصر دیجیتل امروز، اینترنت به منبع اصلی اخبار و اطلاعات برای بسیاری از مردم تبدیل شده است. در حالی که این امر دسترسی به اخبار از سراسر جهان را آسان‌تر کرده است، انتشار اخبار جعلی و اطلاعات نادرست را نیز آسان‌تر کرده است. در دنیای پرشتاب رسانه‌های مدرن، ژورنالیزم زرد (Yellow Journalism) به‌عنوان نمونه آشکار از احساسات‌گرایی و اطلاعات نادرست است. اصطلاح "ژورنالیزم زرد" به سبکی از گزارش اطلاق می شود که بر هیجان­گرایی و اغراق بر دقت و گزارش متعادل اولویت دارد. روند چنين نشرياتي، با نشريات شهر نيويورك در دهه 1890 آغاز شد. می­توان گفت که اصلي‌ترين نشريه‌اي كه ژورنالیزم زرد را از نظر جذب مخاطب و نه محتواي آن بنیانگزاری كرد، نشریه نيويورك سان (New York Sun) بود. اما اصطلاح (Yellow Journalism) از یک شخصیت کارتونی به نام Yellow Kid در نشریه Pulitzer نشات گرفت.

ژورنالیزم زرد، نوعی از گزارش‌های هیجان‌انگیز که سرفصل‌های هیجان‌انگیز را بر دقت و اعتدال اولویت می‌دهد، بیش از یک قرن است که در رسانه‌ها یک مشکل بوده است. با این حال، با ظهور رسانه های اجتماعی و منابع خبری آنلاین، ژورنالیزم زرد شکل های جدیدی به خود گرفته و بیش از هر زمان دیگری فراگیر شده است. در این زمینه، درک تأثیرات منفی ژورنالیزم زرد و اخبار جعلی آنلاین و اتخاذ گام‌هایی برای مبارزه با آنها مهم است. این مقاله به بررسی خطرات و اثرات ژورنالیزم زرد می پردازد و راهبردهایی را برای جلوگیری از قربانی شدن در دام آن ارائه می دهد.

اثرات بد ژورنالیزم زرد

ژورنالیزم زرد می‌تواند اثرات بد و عوارض جانبی متعددی بر مردم و رسانه‌ها داشته باشد، از جمله:

1. اطلاعات نادرست و غلط: ژورنالیزم زرد غالباً حساسیت گرایی را بر دقت اولویت قرار می دهد که منجر به انتشار اطلاعات نادرست می شود. این امر به ویژه در مواردی که اطلاعات پیامدهای واقعی دارد، مانند کمپاین های سیاسی یا بحران های صحت عامه، می­تواند خطرناک باشد.
2. احساس گرایی: با اولویت دادن به هیجان­گرایی بر دقت، ژورنالیزم زرد می­تواند منجر به تحریف حقیقت و تأکید بیش از حد بر رویدادهای نمایشی یا تکان دهنده شود. این امر می­تواند به فرهنگ ترس و اضطراب و هم­چنین عدم اعتماد به رسانه­ها کمک کند.
3. قطبی‌سازی: ژورنالیزم زرد اغلب بر سرفصل‌ها و داستان‌های هیجان‌انگیزی تکیه می‌کند که به دیدگاه‌های سیاسی یا ایدئولوژیک خاصی توجه دارند. این می­تواند به یک چشم انداز رسانه­ای قطبی و فقدان زمینه مشترک بین گروه­های مختلف مردم کمک کند. هم­چنان، ژورنالیزم زرد می‌تواند با ترویج دیدگاه‌های افراطی و درگیری‌های هیجان‌انگیز به تقسیم جامعه کمک کند.
4. اطلاعات نادرست: ژورنالیزم زرد اغلب احساسات­گرایی را بر دقت اولویت می­دهد و منجر به انتشار اطلاعات نادرست یا اغراق آمیز می­شود.
5. تعصب و دستکاری: هیجان­گرایی و ارائه نمایشی می­تواند حقایق را منحرف کند و احساسات را دستکاری کند و منجر به دیدگاه­های جانبدارانه شود.
6.  از بین رفتن اعتماد: قرار گرفتن مکرر در معرض اخبار هیجان­انگیز می­تواند اعتماد به رسانه­ها و نهادها را از بین ببرد. یعنی رسانه­های فعال در ژورنالیزم زرد در معرض خطر از دست دادن اعتبار و لکه دار کردن اعتبار خود نیز هستند.
7.  تصمیم گیری آگاهانه: تکیه بر اخبار هیجان­انگیز می­تواند مانع از تصمیم گیری آگاهانه در مورد مسائل مهم شود.
8.  ترس و وحشت عمومی: داستان­های اغراق آمیز می­تواند منجر به ترس و وحشت غیر ضروری در بین مردم شود.
9. تهدید به دموکراسی: ژورنالیزم زرد تهدیدی جدی برای دموکراسی است. ژورنالیزم زرد با اولویت دادن به هیجان‌گرایی و اغراق بر دقت و گزارش‌های متعادل، می‌تواند به عدم اعتماد به رسانه‌ها و کاهش مشارکت مدنی کمک کند. این امر می­تواند منجر به عدم اعتماد به نهادهای دموکراتیک و کاهش مشارکت رای دهندگان شود.

به طور کلی، اثرات جانبی ژورنالیزم زرد می‌تواند برای گفتمان عمومی و اعتبار رسانه‌ها مضر باشد. آگاهی از این خطرات و جستجوی گزارش­های دقیق و متعادل از منابع قابل اعتماد بسیار مهم است.

چگونه در برابر ژورنالیزم زرد ایمن باشیم

چندین استراتژی وجود دارد که افراد می توانند از آنها برای ایمن شدن در برابر ژورنالیزم زرد استفاده کنند، از جمله:

1. بررسی واقعیت: قبل از به اشتراک گذاشتن یا اقدام در مورد یک خبر، مهم است که اطلاعات را بررسی کنید تا مطمئن شوید که دقیق و قابل اعتماد هستند. این کار را می توان با بررسی متقابل با منابع دیگر یا مشاوره با وب­سایت­های حقیقت سنجی مثل FactCheckHub انجام داد.
2. بررسی متقاطع منابع: مهم است که اطلاعات دریافته را در چندین منبع بررسی کنید تا اطمینان حاصل شود که دیدگاهی متعادل و دقیق دارید. این امر می­تواند به شما کمک کند که قربانی احساسات یا سوگیری نشوید. برای تأیید صحت اطلاعات یکسان را در چندین منبع معتبر جستجو کنید.
3. اجتناب از عناوین هیجان­انګیز: عناوین Clickbait برای جلب توجه شما و ترغیب شما به کلیک بر روی یک داستان طراحی شده اند، اما آن­ها اغلب بیش از حد وعده می­دهند و کمتر ارائه می­دهند. مهم است که قبل از به اشتراک گذاشتن یا اقدام بر اساس اطلاعات، فراتر از عنوان بخوانید و محتوای مقاله را ارزیابی کنید.
4. محتاط بودن از احساسات گرایی: سرفصل­ها و داستان­های هیجان­انگیز می توانند بیرغ سرخ ژورنالیزم زرد باشند. مهم است که در مورد داستان­هایی که به نظر می­رسد محتاط و مراقب باشید و به دنبال گزارش های متعادل­تر باشید. مراقب سرفصل­ها یا داستان­های پر شوری باشید که هدف­شان تحریک احساسات است.
5. تأیید منابع: اطمینان حاصل کنید که اطلاعات از منابع معتبر و قابل اعتماد تهیه شده است. اعتبار خبرگزاری را دوباره بررسی کنید.
6. بررسی تاریخ ها: مطمئن شوید که اخبار قدیمی یا خارج از شرایط موضوع نیستند.
7. سوگیری منبع را در نظر بگیرید: از هرگونه سوگیری احتمالی در گزارش آگاه باشید و تأثیر آن را بر داستان در نظر بگیرید.
8. از اشتراک گذاری عجولانه خودداری کنید: از اشتراک گذاری اخبار بدون تایید صحت آن، به خصوص در شبکه­های اجتماعی خودداری کنید.
9. سواد رسانه­ای: خود را در مورد مهارت­های تفکر انتقادی آموزش دهید تا اخبار موثق را از اطلاعات نادرست بهتر تشخیص دهید.

با استفاده از این استراتژی­ها، افراد می­توانند از خود در برابر خطرات ژورنالیزم زرد محافظت کنند و اطمینان حاصل کنند که اطلاعات دقیق و قابل اعتمادی به دست می­آورند.

چگونه منابع خبری موثق را پیدا کنیم؟

یافتن منابع اطلاعاتی قابل اعتماد می­تواند در چشم انداز رسانه ای امروز چالش برانگیز باشد، اما چندین استراتژی وجود دارد که افراد می توانند برای اطمینان از دریافت اطلاعات دقیق و قابل اعتماد از آنها استفاده کنند، از جمله:

1. بررسی منبع: قبل از تکیه بر یک خبر، مهم است که منبع اطلاعات را بررسی کنید. رسانه‌های خبری تاسیس شده که به دقت و گزارش‌دهی متوازن شهرت دارند، عموماً منبع اطلاعاتی خوبی هستند.
2. به دنبال منابع متعدد باشید: برای اطمینان از اینکه دیدگاهی متعادل و دقیق به دست می­آورید، کسب اطلاعات از منابع متعدد مهم است. این کار می­تواند به شما کمک کند که قربانی احساسات یا سوگیری نشوید.
3. بررسی نویسنده: مهم است که نویسنده یک خبر را بررسی کنید تا مطمئن شوید که آن­ها تخصص و اعتبار لازم برای گزارش در مورد موضوع را دارند.
4. بررسی سوگیری: مهم است که از سوگیری احتمالی در گزارش خبری آگاه باشید و به دنبال منابعی باشید که گزارشی متعادل و عینی ارائه می‌کنند.
5. با وب‌سایت‌های حقیقت‌سنجی مشورت کنید: وب‌سایت‌های راستی‌آزمایی مانند Snopes، FactCheck.org و PolitiFact می‌توانند به افراد کمک کنند تا صحت اخبار را تأیید کنند و از اطلاعات نادرست اجتناب کنند.

یاداشت: با استفاده از این راهبردها، مردم عام می­توانند اطمینان حاصل کنند که اطلاعات دقیق و قابل اعتمادی دریافت می کنند و از خطرات ژورنالیزم زرد دوری می کنند. اگر بعضی از اخبار محلی را نمی­توانید در وب­سایت­های حقیقت­یابی دریابید، می­توانید با تکتیک­های دیګری چون بررسی سوګیری، بررسی در منابع متعدد، بررسی نویسنده و سابقه منبع درست بودن موضوع را بررسی کنید.

کمک و مشوره

همانطور که گفته شد در دنیای رسانه­ای امروز یافتن اخبار موثق یک چالش بزرگ است و مردم عادی را به دردسر انداخته است. توصیه می­شود برای در امان ماندن از اثرات مضر و منفی ژورنالیزم زرد نکات فوق را در نظر بگیرید و در صورت لزوم از وب­سایت های حقیقت­یاب مانند Snopes، FactCheck.org، Fact Chek و PolitiFact استفاده کنید.

آن‌عده از افغان‌هایی‌که نیاز به معلومات و همکاری اختصاصی دارند، می‌توانند به شماره واتساپ "بپرسید" (+93729807235)یا مسنجر فیسبوک و یا از طریق وبسایت "بپرسید" با مشاوران "بپرسید" به‌تماس شده و در زمینه معلومات ‌بیش‌تر حاصل نمایند.