ایتالیا یکی از کشورهای عضو در کنوانسیون جنیوا سال 1951 مربوط به وضعیت پناهندگان بوده و از اینرو پناهجویان را مورد حمایت قرار میدهد. قوانینی که در کشور ایتالیا برای پناهجویان در نظر گرفته شده است کاملاً شبیه به قوانینی است که در سایر کشورهای اتحادیه اروپا برای پناهجویان و پناهندگان اعمال میگردد.
از سوی دیگر، دولت ایتالیا به دلیل افزایش پناهجویان در این کشور قوانین سختگیرانه را در قبال پذیرش پناهجویان در نظر گرفته است.
کشور ایتالیا با درخواست پناهندگی افغانها و شهروندان سایر کشورهای که مصونیت جانی ندارند، موافقت مینماید. پس از سقوط دولت جمهوری اسلامی افغانستان و در پی بحرانهای اخیر برخی از کشورهای جهان، افراد زیادی به سمت کشورهای عضو اتحادیه اروپا روی آوردند. در این میان افرادی هستند که از کشور ایتالیا به مثابه پُل بهره میبرند و همچنان هستند افغانهایی که ایتالیا را کشور مقصد شان انتخاب میکنند.
در این مقاله پناهندگی در کشور ایتالیا به بررسی گرفته شده است و از افغانهایی که قصد پناهندگی در این کشور را دارند دعوت میگردد تا این مقاله را به دقت مطالعه فرمایند.
شرایط پناهندگی به کشور ایتالیا
شرایط پناهندگی ایتالیا طوری است که پناهجویان باید در قدم اول وارد خاک این کشور شده باشند. در ابتدای ورود، پناهجویان با مراجعه به اداره پولیس و ارایه فورمهای مربوطه اعلام پناهندگی مینمایند.
پناهجویان باید اسناد، مدارک و دلایل بر مبنای کنوانسیون جنیوا همانند دلایل نژاد، قومیت، دین، مذهب و عضویت در گروههای سیاسی و اجتماعی و اینکه از طرف کشور و دولت مبدا مورد آزار و اذیت قرار گرفته اند، داشته باشند. توضیحات در رابطه به دلایل پناهندگی ایتالیا در زیر ارایه گردیده است:
- دلایل سیاسی: شامل پناهجویانی است که با دولت یا گروه حاکم بر کشور شان دچار مشکل هستند و به همین دلیل تحت تعقیب یا پیگرد قرار دارند.
- دلایل اجتماعی: شامل افرادی است که از حقوق اجتماعی در کشور خود محروم اند و بنابر دلایلی همچون عضویت در گروههای خاص اجتماعی، برخلاف قوانین حقوق بشری، مورد اذیت و آزار قرار گرفته اند.
- دلایل قومی: این نوع دلایل مربوط به افرادی است که در کشور خود جزو اقلیتهای قومیهستند و از حقوق اولیه در مورد قومیت خود برخوردار نیستند.
- دلایل مذهبی: این نوع دلایل مربوط به افرادی است که در کشور خود جزو اقلیتهای مذهبی هستند و از حقوق اولیه در مورد مذهب خود برخوردار نیستند.
- دلایل مرتبط با جنسیت: افرادی که به علت گرایشهای جنسی خود از حقوق طبیعی محروم اند یا مورد اذیت و آزار قرار دارند، میتوانند به این دلایل درخواست پناهندگی بدهند.
- تهدیدات جانی: مانند شکنجه، آزار و اذیت، مجازات مرگ و اعدام نیز از جمله دلایلی هستند که فرد بر اساس آنها میتواند درخواست پناهندگی در فنلاند داشته باشد.
چگونه درخواست دهیم (How to Apply)؟
وزارت داخله ایتالیا یک کتاب راهنما برای توضیح مراحل پناهندگی در ایتالیا به زبانهای مختلف از جمله زبانهای ایتالیایی، انگلیسی و فارسی منتشر نموده که این مقاله بر مبنای آن نگاشته شده است.
پناهندگی از هنگام ورود به این کشور الی دریافت اقامت دایمی، در مجموع شش (7) مرحله وجود دارد که در زیر به گونه مختصر و در ادامه این مقاله به تفصیل به آن میپردازیم:
مرحله 1: اسکان موقت
مرحله 2: اعلام پناهندگی
مرحله 3: بایومتریک پناهجویان
مرحله 4: درخواست رسمی پناهندگی
مرحله 5: مصاحبه کمیسیون منطقهیی
مرحله 6: تصمیمگیری
مرحله 7: اقامت دایمی ایتالیا
مراحل پناهندگی
مرحله 1: اسکان موقت
بیشتر افرادی که وارد کشور ایتالیا میگردند، افرادی هستند که قصد عبور از این کشور و رسیدن به سایر کشورهای اروپایی را داشته اند. اما به دلیل فشارهایی که سایر کشورهای اروپایی به دولت ایتالیا در رابطه با پناهجویان وارد نمود، دولت این کشور ملزم به ممانعت افراد برای رسیدن به دیگر کشورها گردید. به همین دلیل، اکنون دولت ایتالیا تمامی پناهجویانی را که وارد کشور ایتالیا میشوند، اسکان میدهد.
از اینرو، پولیس ایتالیا به محض ورود شما به این کشور، شما را به کمپهای ویژه پناهجویان یا مراکز پذیرش پناهجویان اسکان میدهند. در این کمپها، افزون بر اینکه شما اسکان داده میشوید، زمینه ثبتنام بهعنوان پناهجو و ارایه اعلام پناهندگی به شما مساعد میگردد.
مرحله 2: اعلام پناهندگی
پس از یک مدت کوتان اسکان در یکی از کمپها یا مراکز پذیرش پناهجویان در ایتالیا، شما میتوانید به پولیس مرزی بهطور کتبی اعلام پناهندگی کنید. در صورتی که شما از قبل در ایتالیا بودهاید، میتوانید به دفتر مهاجرت در مرکز پولیس (Questura)رفته و با طیمراحل اداری اعلام پناهندگی نمایید.
شما به گونه شفاهی یا نوشتاری به زبان خودتان برای حفاظت بینالمللی اعلام پناهندگی میدهید. یک مترجم شما را کمک خواهد کرد و چنانچه مترجم برای زبان شما در دسترس نباشد، مرکز پولیس (Questura) یک قرار ملاقات را در زودترین زمان ممکن برایتان مشخص میکند.
بر اساس مواد کنوانسیون جنیوا، درخواست یا اعلام پناهندگی حق شما است و مرکز پولیس (Questura) و پولیس مرزی نمیتواند شما را از این حق محروم کند. در کل، پولیس به شما اجازه میدهند تا اعلام پناهندگی خود را ارایه کنید. این اعلام پناهندگی به مثابه درخواست رسمی پناهندگی در نظر گرفته نخواهد شد، زیرا این به نحوی مرحله ثبتنام به عنوان پناهجو بوده تا کشوری که مسوولیت بررسی درخواست پناهندگی شما را دارد، مشخص گردد. ممکن است هنگامی که درخواست پناهندگی میدهید، مرکز پولیس شما را انگشتنگاری کند یا زمان دیگر را برای اخذ معلومات بایومتریک شما تعیین کند.
پناهجویانی که تازه به ایتالیا رسیده و یا از قبل در ایتالیا بوده اند، به عنوان پناهجو حق ماندن در مراکز پذیرش پناهجویان را دارند.
مرحله 3: بایومتریک پناهجویان
پس از درخواست پناهندگی شما مبنی بر حفاظت بینالمللی، پولیس معلومات خصوصی شما را ثبت نموده و انگشتنگاری (بایومتریک) را روی شما انجام میدهد.
پولیس ایتالیا با ثبت معلومات شخصی، گرفتن عکس و اثر انگشت (fotosegnalamento)، هویت شما را شناسایی میکند. همچنین، پولیس از شما خواهد خواست تا پاسپورت و سایر اسناد هویتی همانند تذکره و کارت تولد را نیز تحویل بدهید.
مقامات اثر انگشت شما را گرفته و سپس این اطلاعات را با EURODAC که یک سیستم کمپیوتری مشترک پناهندگی در سطح کشورهای اروپایی است که اثر انگشت را با هم مقایسه میکند، به اشتراک میگذارد. اگر آنها دریافتند که شما در کشور اروپایی دیگری انگشتنگاری (بایومتریک) شدهاید، درخواستی به واحد دوبلین (Dublin unit) وزارت داخله ایتالیا فرستاده میشود تا مشخص گردد که کدام کشور مسوول بررسی درخواست پناهندگی شما است.
زمانی که پولیس شما را انگشتنگاری کرد، ورق حاوی قرار ملاقات بعدی با مرکز پولیس (Questura) در جهت رسمیشدن درخواست پناهندگیتان را به شما خواهند داد.
نداشتن آدرس معتبر در ایتالیا نباید تاثیری بر حق تان برای ارایه درخواست پناهندگی بگذارد. با این وجود، در گذشته بعضی از مراکز پولیس درخواستهای پناهندگی را به دلیل نداشتن شواهد قرارداد خانه و یا مسافرخانه مسترد کردند. اگر این مورد به شما صدق میکند، پیشنهاد میکنیم که با یک وکیل در تماس شوید.
مرحله 4: درخواست رسمی پناهندگی
پس از اینکه تشخیص داده شد که کشور ایتالیا مسوولیت بررسی درخواست پناهندگی شما را دارد، از این موضوع به شما اطلاع داده میشود. شما به واحد مهاجرت مرکز پولیس (Questura) مراجعه کرده و فورم یا درخواست رسمی پناهندگی (Modello C3) را خانهپری و آنرا تسلیم بخش مهاجرت مرکز پولیس میکنید.
برای تکمیل کردن فورم C3، مرکز پولیس در مورد معلومات شخصی شما، خانوادهتان، مسیر و دلیلهای که از بابت آن از کشور اصلی محل اقامت تان فرار کردهاید، خواهد پرسید. همچنین، میتوانید هر سندی که بتواند وضعیت شما را ثابت کند، نشان دهید. شما میتوانید برای تکمیل فورم و تفهیم با مسوولان درخواست کمک مترجم را کنید.
مرکز پولیس (Questura)، کاپی فورم C3 و اسنادی که ارایه کردهاید را به شما خواهند داد یا شما خود از آنها تقاضای آنرا نمایید.
فورم C3 چیست؟
فورم C3 یک نوع فورمی است که از طریق آن پناهجویان درخواست پناهندگی شان رسماً به دولت ایتالیا ابراز مینمایند. فورم C3 را برای درخواست رسمی پناهندگی حتماً خانهپری نمایید.
فورم یادشده متفاوت از فورم 'foglio notizie' است. فورم Foglio notizie فورمی است که ممکن است بعضی از مراکز پولیس پیش از ارایه فورم C3، به طور معمول هنگام روند ثبت هویت، از شما بخواهد آن را پُر کنید. پولیس برای تشخیص مهاجران اقتصادی از میان پناهجویان، از فورم foglio notizie استفاده میکند. اگر شما پناهندگی میخواهید، هرگز گزینههای 'کار' و 'تحصیل' را انتخاب نکنید، بلکه گزینه حفاظت بینالمللی، پناهندگی یا 'دلیلهای دیگر' را برگزینید. اگر آنها شما را یک مهاجر اقتصادی تشخیص دادند، درخواست حفاظت بینالمللی شما را رسمی نکرده، حکم اخراج شما را صادر خواهند کرد.
زمانی که فورم C3 را تکمیل و ارایه کردید و دولت آن را ثبت کرد، درخواست پناهندگی شما رسمی شده است.
مجوز اقامت
در جریان روند پناهندگی، شما حق دارید با مجوز اقامت ششماهه (Permesso di Soggiorno per Richiesta Asilo) در ایتالیا بمانید. مرکز پولیس (Questura) برای صادر کردن این مجوز، به شما وقت ملاقات خواهد داد. دادن وقت ملاقات ممکن است چند ماه یا بیشتر از توقع شما وقت بگیرد. اگر شما یک مورد دوبلین (Dublin) هستید، به جای آن مجوز اقامت دوبلین را دریافت میکنید.
قرار ملاقات با مرکز پولیس
معمولاً، مرکز پولیس از قرار ملاقات با ایشان شما را مطلع میکند و شما باید در زمان معین در محل مشخصشده حاضر گردید. اما مرکز پولیس هزینه رفت و آمد شما برای قرار ملاقات را پرداخت نمیکند.
اگر شما در یک مرکز پذیرش زندگی میکنید، نهادی که آن را مدیریت میکند، به شما کمک خواهد کرد تا قرار ملاقات خود را تنظیم کرده و به آن برسید. اگر شما برای رسیدن به مرکز پولیس مسیر طولانی را طی میکنید، باید شما خود رفت و آمد تانرا تنظیم کنید و یا از سازمآنهای غیردولتی که در مناطق مرزی کار میکنند، کمک بگیرید.
اسناد مورد نیاز
- مدارک مربوط به سفر مانند بلیت یا تکت طیاره و سایر موارد که چگونگی سفر شما به این کشور را ثابت میسازد؛
- پاسپورت معتبر؛
- تذکره؛
- کارت تولد، در صورت لزوم کارتهای تولد فرزندان؛
- نکاح خط در صورت ازدواج؛ و
- اسناد و مدارک دیگری که فکر میکنید به درخواست شما کمک خواهد کرد.
به یاد داشته باشید که اسناد موردنیاز ممکن از در هر مرحله درخواست و بررسی درخواست پناهندگی شما در ایتالیا ضرورت شود.
مرحله 5: مصاحبه کمیسیون منطقهیی
پس از تکمیل فورم C3، درخواست پناهندگی شما به کمیسیون منطقهیی (Territorial Commission) نهادی که مسوول بررسی درخواست، مصاحبه، تحلیل و تصمیمگیری در قبال درخواست پناهندگی شما است، راجع میگردد.
پس از رسمی کردن درخواست پناهندگی خود، باید منتظر بمانید تا به منظور به رسمیت شناختهشدن "حفاظت بینالمللی" برای مصاحبه در کمیسیون منطقهیی دعوت گردید.
کمیسیون منطقهیی مسوول کیس پناهندگی شما است که بر اساس آن تصمیم میگیرد تا به شما حفاظت بینالمللی بدهد یا خیر. کمیسیونهای منطقهیی در شهرهای اصلی ایتالیا قرار دارند. با کلیک روی اینلینک فهرست کامل کمیسیونهای منطقهیی را ببینید.
از زمان مصاحبه چگونه بدانم؟
اگر در یک مرکز پذیرش اقامت دارید، مرکز پولیس به مسوولان مرکز خبر داده و آنها زمان مصاحبهتان را به شما اطلاع میدهد.
اگر شما مرکز پذیرش را ترک کردهاید و یا به تنهایی زندگی میکنید، آدرس جدید خود را به مرکز پولیس اطلاع دهید و نام تان را روی زنگ ورودی خانه بنویسید؛ زیرا نامهای همراه با قرار ملاقات برای مصاحبه با کمیسیون را در آنجا دریافت خواهید کرد.
چقدر زمان میگیرد تا مصاحبه شود؟
بر اساس قانون ایتالیا، کمیسیون منطقهیی در ظرف 30 روز پس از دریافت درخواست مصاحبه، با درخواستکننده مصاحبه میکند و در مدق 3 روز کاری درباره آن تصمیم میگیرد؛ اما در عمل، این هرگز اتفاق نمیافتد. زمان لازم برای مصاحبه متفاوت است و ممکن است افرادی که درخواستهای شان را همزمان ارسال کردهاند، در زمانهای مختلف مصاحبه گردند.
با این حال، بعضی مواردی نیز وجود دارد که ممکن است کمیسیون منطقهیی اولویتها را بررسی کند؛ این زمانی اتفاق میافتد که:
- درخواست پناهندگی شما موفق به نظر میرسد؛
- شما به عنوان یک مورد آسیبپذیر شناخته میشوید به خصوص اگر کودک یا نوجوان بدون همراه هستید؛ یا
- درخواست پناهندگی شما از جمله مواردی است که ممکن است کمیسیون منطقهیی روند سریع را برای آن اعمال کند؛ به عنوان مثال، اگر از کشور مبدا امن آمده باشید، در یک مرکز بازگشت (CPR) هستید یا زمانی که پولیس شما را متوقف میکند و سپس درخواست پناهندگی میکنید.
در صورت امکان، فردی که با شما مصاحبه میکند، همجنس شما خواهد بود. پس از مصاحبه، افسر مصاحبهکننده کیس شما را به اعضای دیگر کمیسیون منطقهیی ارایه خواهد کرد و آنها باهم تصمیمی مشترک در مورد درخواست پناهندگی شما خواهند گرفت.
به صورت عموم، افراد از 6 ماه تا یک سال پس از پُر کردن فورم C3 خود منتظر میمانند تا مصاحبه شوند.
مرحله 6: تصمیمگیری
کمیسیون منطقهیی مسوولیت تصمیمگیری در قبال درخواست پناهندگی شما را دارد. این کمیسیون پس از مصاحبه اصلی که با پناهجویان برگزار میکند، معمولاً پس از گذشت 2 تا 6 ماه و در برخی موارد الی 9 ماه و بیشتر از یک سال نیز تصمیم خود را به شما اعلام مینماید.
هر فردی که در ایتالیا است و احساس میکند که در کشور خودش در معرض خطر و اذیت شدن است، میتواند با ارایه اسناد مدلل، حفاظت بینالمللی دولت ایتالیا را به دست بیاورد.
تصامیمی که کمیسیون منطقهیی در قبال درخواست پناهندگی شما میگیرد ممکن است قرار زیر باشند:
- اعطای وضعیت پناهندگی: چنانچه از آزار و شکنجه به خاطر نژاد، ملیت، مذهب یا دین، عقاید سیاسی و یا تعلق به گروه خاص اجتماعی فرار کردهاید.
- اعطای حفاظت جانبی: چنانچه معیارهای وضعیت پناهندگی را نداشته باشید اما با بازگرداندن به کشور خود با خطر جدی مواجه باشید همانند مجازات اعدام، شکنجه یا رفتار غیرانسانی یا تحقیرآمیز یا تهدید جانی به خاطر درگیری مسلحانه).
- اعطای حفاظت ویژه: چنانچه معیارهای وضعیت پناهندگی و حفاظت جانبی را نداشته باشید، اما در صورت بازگرداندن به کشور خود، در معرض آزار، شکنجه، رفتار غیرانسانی یا تحقیرآمیز باشید و یا احتمال نقض زندگی خصوصی و خانوادگی شما وجود دارد.
- رد درخواست: چنانچه کمیسیون ارزیابی کند که شما شرایط هیچ نوع حفاظت را ندارید. در موارد خاص، ممکن است کمیسیون درخواست شما را به عنوان دلایل بی اساس رد کند.
- محافظت اجتماعی: در صورت رد شدن، کمیسیون کیس شما را به اداره پولیس میفرستد و در صورت ثابت شدن اینکه شما قربانی قاچاق انسان و یا کار اجباری بودهاید، به شما "محافظت اجتماعی" داده میشود.
اگر درخواست پناهندگی شما رد شد یا حفاظتی به شما اعطا شد اما فکر میکنید که شایسته حفاظتی نوع بالاتر هستید، میتوانید در ظرف 30 روز درخواست تجدیدنظر کنید. در صورتی که کمیسیون درخواست شما را به عنوان یک مورد "آشکارا بی اساس" رد کرد، شما 15 روز فرصت خواهید داشت تا درخواست تجدیدنظر ارایه کنید.
در صورتی که به هیچ نحوی با درخواست پناهندگی فرد موافقت نگردد، از فرد خواسته میشود تا ایتالیا را ترک نماید.
تصمیم چگونه اعلام میگردد؟
اگر در یک مرکز پذیرش اقامت دارید، کمیسیون، تصمیم در مورد درخواست پناهندگی شما را با مرکز شریک میکند و مسوولان مرکز درباره آن به شما اطلاع خواهند داد.
اگر بیرون از مرکز پذیرش زندگی میکنید، از کمیسیون بخواهید که تصمیم را به آدرس شخصی شما ارسال کند. بسیار مهم است که هر وقت آدرس خود را تغییر میدهید، مرکز پولیس (Questura) را در جریان بگذارید تا همیشه با شما تماس بگیرند.
مرحله 7: اقامت دایمی ایتالیا
اقامت ایتالیا بسته به شرایط و وضعیت پناهندگی شما در این کشور اعطا میگردد. هماینکه به پناهندگی ایتالیا درخواست دادهاید، حفاظت بینالمللی و یا نوع دیگری از حفاظت را دریافت کردهاید، حق ادامه روزگار در ایتالیا را دارید و مطمن باشید که به کشور تان بازگردانده نمیشوید.
در صورت موافقت دولت ایتالیا با درخواست پناهندگی شما، دولت به شما اقامت موقت داده و مسوول نگهداری و خدمترسانی به شما میباشد. پس از این به عنوان پناهنده اجازه کار و زندگی در ایتالیا را دارید.
به طور کلی باید حد اقل 5 سال از اقامت قانونی شما در ایتالیا گذشته باشد تا واجد شرایط اقامت دایم باشید. پس از گذشت 5 سال از اقامت دایم و زندگی در ایتالیا، شما میتوانید برای تابعیت و پاسپورت این کشور درخواست دهید. در زمان دریافت اقامت دایم و پاسپورت نکاتی همچون داشتن دانش زبان ایتالیایی، ادغام شدن صحیح با جامعه ایتالیا و دانستن قوانین ایتالیا را در مورد شما بررسی خواهد گردید. همچنین دولت ایتالیا قبل از اعطای اقامت دایم اطمینان حاصل میکند که شما جرم و جنایتی را در این کشور مرتکب نشده اید و همچنین مالیات خود را به درستی و کامل پرداخت کردهاید.
اخذ تابعیت کشور ایتالیا در مقایسه با خیلی از کشورهای اروپایی کار خیلی سادهای است. تنها کافی است که مدت 5 سال به صورت موقت، اقامت این کشور را داشته باشید و پس از سپری شدن مدت مشخص، اقامت شما به صورت اتوماتیک به شهروندی یا تابعیت ایتالیا تبدیل میگردد.
متقاضیان با اخذ اقامت و زندگی در کشور ایتالیا میتوانند در دانشگاههای معتبر این کشور به تحصیل مشغول شوند. با زندگی در این کشور از امکانات بالای زندگی با هزینههای پایین برخوردار خواهید شد. متقاضیان برای اخذ اقامت دایم این کشور میبایست مدت طولانیتری را منتظر بمانند، اما در صورتی که بتوانند اقامت دایم این کشور را اخذ کنند، از مزایای بسیاری بهره مند خواهند شد. از مزایای اقامت دایم ایتالیا و در نهایت اخذ پاسپورت این کشور میتوان به سفر و زندگی حدود 6 ماه بدون محدودیت در کشورهای عضو اتحادیه اروپا اشاره نمود. ایتالیا از کشورهایی است که به متقاضیان اجازه میدهد که بیشتر از یک تابعیت داشته باشند، پس متقاضیان به راحتی میتوانند با حفظ تابعیت اول خود، تابعیت ایتالیا را نیز به دست آورند.
کمک و مشوره
- وزارت داخله ایتالیا یک کتاب راهنما برای توضیح مراحل پناهندگی در ایتالیا منتشر کرده است که شما آنرا در اینجا به زبانهای مختلف منجمله زبانهای ایتالیایی، انگلیسی و فارسی مطالعه نمایید.
- برای دانستن معلومات بیشتر در مورد پناهندگی ایتالیا به وبسایت معلومات مهاجران در ایتالیا مربوط به ساینپُست جهانی که در نگارش این مقاله نیز از آن استفاده شده است، سر بزنید.
- روند درخواست پناهندگی در ایتالیا پیچیده است و اگر پناهجوی توسط یک وکیل خوب که سیستم پناهندگی را خوب درک میکند، مورد حمایت قرار گیرد، به احتمال زیاد درخواست پناهندگی پناهجو پذیرفته میشود؛ صلاح است تا قبل از درخواست پناهندگی با وکلا یا نهادهای ذیربط مشوره صورت گیرد.
- آنعده از افغآنهایی که نیاز به معلومات و همکاری اختصاصی دارند، میتوانند به شماره واتساپ "بپرسید" (+93729807235) یا مسنجر فیسبوک و یا از طریق وبسایت "بپرسید" با مشاوران "بپرسید" به تماس شده و در زمینه معلومات بیشتر حاصل نمایند.