افرادی که از کشور محل سکونت شان به خاطر نژاد، دین، ملیت، عقیده سیاسی، یا عضویت در گروه اجتماعی خاص یا این‌که از بیم شکنجه، جنگ، شرایط غیرانسانی فرار نموده و یا به هر نحوی در معرض خطر جدی هستند، می‌توانند در یونان درخواست پناهندگی ارایه نمایند. یونان بر اساس کنوانسیون ژنو و با در نظرداشت روند دوبلین مسوولیت دارد تا درخواست پناهجویان را بررسی نماید. هم‌چنان دفتر کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان (UNHCR) از امور پناهندگی در این کشور نظارت می‌کند.
در این مقاله در رابطه به درخواست پناهندگی افرادی‌که به قصد پناهجویی به خاک یونان وارد می‌شوند، معلومات ارایه می‌گردد.
ثبت نام به عنوان پناهجو
روش ثبت نام طوری‌است که فرد به کشور یونان سفر کرده و در آن‌جا خود را به یکی از مراکز پذیرش و شناسایی که بیشتر آن‌ها در مرزهای این کشور موقعیت دارند، معرفی می‌کند. این مرکز مسوولیت دارد تا هویت و معلومات عمومی فرد را تثبیت و قصد پناهندگی او را ثبت نماید. پس از ثبت، پناهجو به کمپ ویژه مهاجران انتقال داده شده و تا مدتی در آن‌جا زندگی می‌کند که به حد اقل سهولت‌های صحی، غذا، لباس، وسایل مورد نیاز و محل خواب دسترسی خواهد داشت. از پناهجو دعوت به عمل خواهد آمد که ثبت نام کامل درخواست رسمی خود را شخصاً در یکی از نمایندگی‌های خدمات پناهندگی مربوط به وزارت مهاجرت و پناهندگی تکمیل نماید. هم‌چنان پناهجو می‌تواند درخواست پناهندگی برای سایر اعضای خردسال و بزرگ‌سال خانواده چنانچه در یونان هستند، ارایه نماید. این مرکز، وقت قرار ملاقات جهت مصاحبه با اداره خدمات پناهندگی یونان را به پناهجو اطلاع می‌دهد. در صورتی‌که سن افراد پایین‌تر از 18 سال باشد، توصیه می‌گردد تا در هر مرحله پناهندگی از زیر سن 18 سال شان یادآوری نمایند، زیرا دولت یونان به پناهجویان زیر سن 18 سال تفاوت اندک و سهولت بیشتر قایل است. اطلاعات بیشتر در رابطه به ثبت نام و درخواستی در لینک (https://migration.gov.gr/en/gas/diadikasia) نیز قابل مطالعه است.
درخواست رسمی پناهندگی
پناهجو در تاریخ و ساعت معین به اداره خدمات پناهندگی یونان حضور یافته و به مسوولان توضیح می‌دهد که بنابر کدام دلایل از کشور اصلی خود فرار نموده و در یونان درخواست پناهندگی داده است. مسوولان اداره یادشده تمام جزئیات مصاحبه و پاسخ‌های پناهجو را به گونه کتبی و صوتی ثبت می‌نمایند. لازم است تا پناهجویان تمامی اسناد را مبنی بر تثبیت و تصدیق هویت، ګفته‌ها، تهدیدها و ادعاها جهت بررسی و فراهم نمودن قناعت دولت یونان به اداره خدمات پناهندگی ارایه نمایند. در طول این مصاحبه، کارمند اداره خدمات پناهندگی از درخواست‌کننده سوالاتی را در باره اطلاعاتی‌که در درخواست ذکر شده شامل اطلاعات هویتی، چگونگی آمدن به یونان، دلایل ترک کشور اصلی یا کشوری‌که پیش از این در آن ساکن بود و دلایلی که چرا نمی‌تواند و یا نمی‌خواهد به آن کشور بازگردد، خواهد پرسید. برای هر یک از اعضای خردسال و بزرگ‌سال خانواده، یک مصاحبه جداگانه انجام می‌شود. این اداره یک سند کتبی حمایت بین‌المللی برای بودن افراد پناهجو در یونان را که به مدت ۶ ماه اعتبار خواهد داشت، ارایه می‌کند. اطلاعات بیشتر در مورد مصاحبه در لینک (https://migration.gov.gr/en/gas/diadikasia-asyloy/i-synenteyxi/) و آنچه پس از مصاحبه اتفاق می‌افتد، در لینک (https://migration.gov.gr/en/gas/diadikasia-asyloy/meta-tin-aitisi/) قابل مطالعه است.
پذیرش درخواست پناهندگی
اداره خدمات پناهندگی تصمیم خود مبنی بر پذیرش و رد پناهندگی را در روشنایی کنوانسیون 1951 جنیوا، قانون دوبلین، بر مبنای اسناد ارایه‌شده و هم‌چنان با در نظرداشت وضعیت سیاسی و امنیتی کشور اصلی پناهجو، اتخاذ و آن را به‌طور کتبی به پناهجو تقدیم می‌نماید. پس از مصاحبه، اداره خدمات پناهندگی تصمیم خواهد گرفت که آیا به درخواست کننده، پناهندگی یا حمایت جانبی اجتماعی اعطا و یا درخواست را رد کند. در صورتی‌که پناهجو واجد شرایط پناهندگی در یونان تشخیص داده شود، به او اقامت یک ساله اعطا می‌گردد.
اقامه موقت
در صورتی‌که پناهنده یک سال را در یونان سپری و طی این مدت در صورت عدم ارتکاب جرم و رعایت قوانین کشور یونان، این اقامت به طور خودکار تا سه سال دیگر نیز تمدید می‌گردد. پناهنده می تواند پس از گذشت سه سال، درخواست اقامت دایم از طریق پناهندگی در یونان را تقدیم دولت این کشور نماید.
حقوق پناهنده
بررسی درخواست پناهندگی و اتخاذ تصامیم نهایی ماه‌ها و سال‌ها طول می‌کشد. اما تا زمانی‌که درخواستی فرد برای اخذ اقامت دایم تایید می‌شود، فرد پناهنده از حقوق و مزایای چون حقوق برابر شهروندی، عدم اخراج از کشور، تردد در سطح کشور، حق سکونت در مراکز پذیرش، حق کار، دریافت خدمات صحی، بیمه رایگان، حق مطالعه و تحصیل رایگان را در یونان خواهد داشت.
محدودیت‌ها
تا زمانی‌که افراد مورد پذیرش قرار نگرفته است، حق دعوت و پیوستن با اعضای خانواده خود در به یونان را ندارد. هم‌چنان فرد پناهنده قبل از پذیرش درخواست اقامت، در برخی موارد حق خروج از یونان و سفر به کشورهای اتحادیه اروپا را بیشتر از 90 روز نخواهد داشت.
اگر درخواست رد شود، چه؟
اگر درخواست پناهندگی در راستای حمایت بین‌المللی رد شود، تصمیم برای اخراج پناهجو از کشور یونان صادر می‌شود. پناهجو حق تجدیدنظر را در رابطه به تصمیم اتخاذشده در محکمه استیناف و بالاتر دارد. هم‌چنان، فرد این امکان را خواهد داشت تا از طریق برنامه بازگشت داوطلبانه سازمان بین المللی مهاجرت (IOM) به کشور محل سکونت اصلی خود برگردد.
دریافت کمک و مشوره
برای دریافت معلومات بیشتر در مورد ثبت نام، مصاحبه و سایر مراحل پناهندگی می‌توان به ویب‌سایت رسمی وزارت مهاجرت و پناهندگی یونان (www.migration.gov.gr) مراجعه نمود. صلاح است تا قبل و در جریان درخواست پناهندگی با دوستانی‌که عین شرایط را سپری نموده یا با نهادهای مرتبط به پناهندگی مشوره صورت گیرد.